فهرست
بک لایت چیست ؟
اگر تلویزیون هوشمند داشته باشید احتمال آنکه کلمۀ بک لایت به گوشتان خورده باشد زیاد است. حتی ممکن است برایتان سوال شده باشد که بک لایت تلویزیون چیست.
در ابتدا بهتر است بدانیم کلمۀ بک لایت به چه معناست. بک لایت (Backlight) به‌معنای نور پس‌زمینه است و در تلویزیون‌های LCD و پس از آن در تلویزیون‌های LED اصلی‌ترین قطعه به‌شمار می‌رود.
جالب است بدانید بک لایت تنها در تلویزیون استفاده نمی‌شود و تقریباً در همۀ لوازم تصویری مانند تبلت و تلفن همراه و لپ‌تاپ بک لایت استفاده شده است.
اگر تمایل دارید بیشتر راجع به بک لایت تلویزیون و کاربرد و انواع آن بدانید ادامۀ مطلب را از دست ندهید.
کاربرد بک لایت (نور پس‌زمینه) تلویزیون
در ابتدای مطلب بک لایت تلویزیون چیست، خوب است بدانید قبل از آنکه تلویزیون‌های هوشمند به بازار بیایند، قطعۀ بک‌لایت در تلویزیون ها وجود نداشت.
با تولید تلویزیون‌های LCD و LED، بک لایت به یکی از مهم‌ترین قطعات تلویزیون‌های هوشمند تبدیل شد.
تصویر ایجاد شده روی پنل دستگاه برای آنکه مشاهده شود به منبع نور نیاز دارد و این نور پس‌زمینه در تلویزیون را بک لایت می‌نامند. در واقع روشنایی موردنیاز در صفحۀ نمایش کریستال مایع بک لایت نامیده می‌شود.
خوب است بدانید تلویزیون‌های LED همان تلویزیون‌های LCD هستند که به‌جای لامپ فلورسنت، از نور پس‌زمینۀ لامپ‌های LED در آن‌ها استفاده شده است.
تلویزیون‌های LED را LCD-LED نیز می‌نامند اما به اختصار به LED معروف شده‌اند. تلویزیون‌های LCD به نور پشت وابسته‌اند تا پنل کریستال مایع را روشن کند.
معروف‌ترین نوع LCD از فلورسنت در پشت پنل استفاده می‌کند و به CCFL معروف است. البته نسل جدید تلویزیون‌های LCD از لامپ‌های LED برای روشن نموندن پنل استفاده می‌کنند.
گفتنی است وقتی با عبارت LED TV مواجه می‌شوید بدین معناست که تلویزیونی LCD دارید که با نور پس‌زمینۀ LED یا LED Backlight روشن شده است.
تفاوت LED Backlight و نور فلورسنت یا CCFL
تلویزیون‌های LCD برخلاف صفحۀ نمایش CRT با اشعۀ کاتدی خودشان تولید روشنایی نمی‌کنند؛ بلکه به منبعی برای روشنایی و تولید تصویر نیاز دارند. نور پس‌زمینۀ تلویزیون‌های LED از کنار و پشت صفحۀ نماش می‌تابد درحالیکه نور روشنایی تلویزیون‌های LCD در جلوی آن قرار دارد.
بد نیست بدانید در تلویزیون‌های LCD قدیمی از لامپ کاتدی سرد فلورسنت یا همان CCFLS برای نور پس‌زمینه (بک لایت) استفاده می‌شده است.
ناگفته نماند نور فلورسنت یا CCFLS ارزانتر بوده اما قادر به ایجاد روشنایی در برخی از مدل‌های تلویزیون‌های LED نیست و انرژی بیشتری مصرف می‌کند و فضای بیشتری را نیز اشغال می‌کند. به همین علت است که تلویزیون‌های LCD قدیمی ضخامت بیشتری داشته‌اند.
سال ۲۰۱۳ شرکت‌های تولیدکنندۀ تلویزیون‌های مارک ال‌جی و سونی اعلام کردند که دیگر از نور پس‌زمینۀ CCFLS استفاده نمی‌کنند.
به‌عبارتی این شرکت‌ها پنل بک لایت را جایگزین پنل فلورسنت کردند؛ چرا که LED-Back light انرژی کمتری مصرف کرده و فضای کمتری اشغال می‌کند. همانطور که حتما دیده‌اید، تلویزیون‌های LED موجود در بازار ضخامت‌های کمتری دارند.
انواع بک لایت تلویزیون
حال که دریافتید بک لایت تلویزیون چیست، بهتر است بدانید که لامپ‌های LED در تلویزیون‌ها با آرایش های مختلفی قرار می‌گیرند.
مثلاً ممکن است بک لایت سمت چپ و راست صفحۀ تلویزیون قرار گرفته باشد یا بک لایت در بالا و پایین صفحه نصب شده باشد یا لامپ‌های LED بک لایت در کل صفحۀ پنل به‌صورت پراکنده قرار گرفته باشند.
در واقع سه نوع بک لایت برای تلویزیون وجود دارد که در ادامۀ مطلب می‌خوانید.
- بک لایت مستقیم: به بلک لایت مستقیم (Direct back light)، Full-array نیز می‌گویند.
- بک لایت اج: در بک لایت اج (Edge Back light) نور پس‌زمینه در چپ و راست یا بالا و پایین تصویر قرار دارد. در واقع در این مدل لامپ‌های LED در لبه‌های تلویزیون قرار گرفته‌اند و به‌همین دلیل ضخامت تلویزیون خیلی کمتر از دیگر مدل‌هاست.
- بک لایت LCD: بک لایت LCD (LCD back light) نیز در تلویزیون‌های قدیمی LCD استفاده می‌شده است.
بزرگترین تفاوت میان انواع بک لایت‌های اج و مستقیم چگونگی تاثیر تاریکی موضعی (Local Dimming) بر آن هاست.
لوکال دیمینگ قابلیتی مهم در تلویزیون‌ها به‌شمار می‌رود و قادر است صفحۀ تلویزیون را به‌صورت موضعی تاریک یا روشن کند. استفاده از لوکال دیمینگ رنگ سیاه را طبیعی‌تر و عمیق‌تر نشان می‌دهد و در نتیجه نسبت کنتراست واقعی تصویر را افزایش می‌دهد.
اگر نور پس زمینه از نوع مستقیم باشد رنگ مشکی عمیق‌تر دیده خواهد شد و به‌هنگام تماشای فیلم و صحنه‌های تاریک کیفیتی بهتر به نمایش گذاشته می‌شود.
نوع لبه‌ای بک لایت با قابلیت لوکال دیمینگ نیز رنگ مشکی مناسب تولید می‌کند اما کیفیت آن به اندازۀ بک لایت مستقیم نخواهد بود.
روش تشخیص خرابی بک لایت تلویزیون
از نشانه‌های خرابی و علت سوختن بک لایت تلویزیون می‌توان به تیره بودن قسمتی از صفحۀ نمایش و کم‌نور شدن نور تلویزیون اشاره کرد.
- در صورت تمایل می‌توانید مقاله: تلویزیون صدا دارد ولی تصویر ندارد را مطالعه کنید.
خوب است بدانید اگر قسمتی از صفحۀ نمایش تلویزیون تیره باشد یا خاموش به‌نظر برسد ولی صدا داشته باشد نیز احتمالا بک لایت آسیب دیده است.
در حالتی‌که صدای تلویزیون شنیده می‌شود و تصویر خاموش به‌نظر می‌رسید، با یک چراغ قوه به صفحۀ نمایش تلویزیون نور را به‌صورت مورب بتابانید و صفحۀ نمایش را بررسی کنید.
اگر متوجه شدید که تصویر وجود دارد اما نبود نور پس زمینه باعث می‌شود تصویر نشان داده نشود، می‌توان نتیجه گرفت که بک لایت تلویزیون‌تان خراب شده است.
از دیگر نشانه های خرابی بک لایت تلویزیون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قطع و وصل شدن تصویر یا چشمک زدن
- ظاهر شدن لکه‌های سیاه روی صفحۀ نمایش
- ظاهر شدن نقطه‌های روشن روی صفحۀ نمایش
- خاموش شدن تلویزیون پس از چند دقیقه کار کردن
- یکسان نبودن میزان روشنایی در سراسر صفحۀ نمایش
- ظاهر شدن لوگوی برند دستگاه پس از روشن کردن و سپس خاموش شدن تلویزیون
نحوه تعمیر بک لایت تلویزیون
برای تعمیر این قطعه، ممکن است لازم باشد تکنسین تعمیرکار تلویزیون، شاخه‌ای که دچار سوختگی شده است یا کل لامپ‌های LED تلویزیون را تعویض کند.
خوب است بدانید تعویض لامپ‌ها و تعمیر بک لایت تلویزیون حتما باید توسط متخصص تعمیرکار صورت گیرد تا از آسیب بیشتر به دستگاه جلوگیری شود و تصویر تلویزیون مثل روز اول شفاف شود.
در واقع تکنسین تلویزیون با توجه به تعداد لامپ‌های سوخته و مقدار استفاده از دستگاه و میزان سلامت دیگر لامپ‌ها تشخیص می‌دهد که کل بک لایت باید تعویض گردد یا فقط قسمت مستهلک آن عوض شود کافی است.
گفتنی است تعویض بک لایت حساسیت بسیار بالایی دارد و اقدام فرد غیرمتخصص ممکن است منجر به آسیب به برد پاور شود و هزینه‌های بیشتری را به صاحب تلویزیون تحمیل کند.
فرقی نمی‌کند تلویزیون شما سامسونگ یا سونی یا ال‌جی باشد؛ در انتهای مطلب بک لایت تلویزیون چیست ما به شما پیشنهاد می‌کنیم مسئولیت تعمیر بک لایت تلویزیون‌تان را به تعمیرکار حرفه‌ای بسپارید.
